Το Σήμα αυτό θα απονέμεται σε μνημεία και φυσικούς, αρχαιολογικούς, αστικούς ή πολιτιστικούς χώρους, «εφόσον έχουν διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή ιστορία, τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση».
Το σχετικό ψήφισμα που εγκρίθηκε με μεγάλη πλειοψηφία (497 ψήφους υπέρ, 18 κατά, 41 αποχές) πρότεινε η Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας του Ευρωκοινοβουλίου, με εισηγήτρια την ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ Χρυσούλα Παλιαδέλη.
Οπως εξηγεί η εισηγήτρια στην αιτιολογική της έκθεση, πρόκειται για πρωτοβουλία τριών κρατών (Γαλλία, Ισπανία και Ουγγαρία) στη βάση διακρατικών συμφωνιών -η οποία ξεκίνησε το 2006- με την ονομασία «Σήμα ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς».
Μέχρι σήμερα, το Σήμα με την παραπάνω ονομασία, έχει απονεμηθεί σε συνολικά 64 χώρους σε 17 κράτη-μέλη της ΕΕ και την Ελβετία.
Με το σημερινό ψήφισμα, αλλάζει η ονομασία, σε «Σήμα πολιτιστικής κληρονομιάς της ΕΕ» και από διακρατικό σήμα, μετατρέπεται σε σήμα της ΕΕ και εντάσσεται στις δράσεις της.
«Η νέα ονομασία», εξηγεί η κ. Παλιαδέλη, «αντανακλά την ιδέα ότι το νέο σήμα θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως μέσο για την επιδίωξη και την επίτευξη συνοχής και αλληλεγγύης, κατ' αρχάς και πρωτίστως, μεταξύ των πολιτών της ΕΕ ».
Παίρνοντας το λόγο ενώπιον της Ολομέλειας η εισηγήτρια αναγνώρισε ότι «το σήμα από μόνο του δεν μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ πολιτών και ΕΕ, αλλά μπορεί να συμβάλει για την ανάπτυξη πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση του προβλήματος».
Σε καιρούς κρίσης -είπε- όπως αυτή που βιώνουμε τελευταία με μιαν άγρια επίθεση εναντίον του ευρώ και της ΕΕ, οι πολίτες δεν προσβλέπουν μόνο στον πολιτισμό προκειμένου να λύσουν τα βασικά βιοτικά τους προβλήματα. Ωστόσο η γνώση της Ιστορίας και ο σεβασμός της πολυπολιτισμικότητας μπορεί, εκτός από εργαλείο συνοχής, να αποτελέσει και μοχλό ανάπτυξης για τις τοπικές κοινωνίες, καλώντας τες να συνεργασθούν σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, αλλά και διακρατικό επίπεδο».
Σύμφωνα με τις τροπολογίες που εγκρίθηκαν, κάθε κράτος-μέλος θα έχει τη δυνατότητα να προεπιλέξει δύο χώρους ανά διετία, τους οποίους θα προτείνει για το Σήμα. Στη συνέχεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιλέγει ένα χώρο ανά κράτος- μέλος με τη βοήθεια 13 ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι θα ορίζονται από το Ευρωκοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Επιτροπή Περιφερειών.
Η απονομή του Σήματος σε έναν χώρο, δεν θα συνεπάγεται υποχρεώσεις πολεοδομικού, νομικού, αισθητικού, κυκλοφοριακού ή αρχιτεκτονικού χαρακτήρα. Ωστόσο τα κράτη-μέλη θα έχουν την υποχρέωση να παρακολουθούν τους χώρους αυτούς ώστε να εξασφαλίζεται η πρόσβαση στο ευρύτερο δυνατό κοινό.
Τοποθεσίες με συμβολικό χαρακτήρα για την ιστορία ή την ολοκλήρωση της Ευρώπης θα μπορούν να είναι επιλέξιμες για ένα εθελοντικό σήμα ευρωπαϊκής κληρονομιάς από το 2013 στα πλαίσια των προτάσεων που ψηφίστηκαν από το ΕΚ την Τετάρτη, 16 Νοεμβρίου. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στις "διακρατικές" περιοχές, λόγω του ειδικού συμβολισμού που αυτές έχουν για την κοινή ιστορία της Ευρώπης. Η εισηγήτρια του εν λόγω ψηφίσματος είναι η Ελληνίδα ευρωβουλευτής Χρυσούλα Παλιαδέλη (Σοσιαλιστές).
Από το 2013 και μετά κάθε κράτος μέλος θα μπορεί να προτείνει εφόσον το επιθυμεί μέχρι δύο υποψήφιες τοποθεσίες για την απονομή του σήματος ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς. Κάθε δύο χρόνια, τα κράτη μέλη θα μπορούν να προτείνουν μέχρι δύο υποψήφιες τοποθεσίες, από τις οποίες η κριτική επιτροπή, αποτελούμενη από 13 ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, θα επιλέγει μία το πολύ ανά χώρα.
Η απονομή αυτού του σήματος θα εγγυάται την ποιότητα των επιλεγμένων τοποθεσιών, οι οποίες μπορεί να είναι μνημεία, φυσικές, αρχαιολογικές, βιομηχανικές, και αστικές περιοχές, τοπία πολιτιστικής κληρονομιάς, τόποι μνήμης, πολιτισμικά αγαθά Το σήμα μπορεί επίσης να αποδοθεί σε χώρους "σύγχρονης" κληρονομιάς, λόγω του ειδικού συμβολισμού που αυτοί έχουν για την κοινή ιστορία της Ευρώπης και όχι λόγω της αρχιτεκτονική τους ή αισθητική τους αξία.
Υποψήφιες τοποθεσίες
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις "διακρατικές" περιοχές, λόγω του ειδικού συμβολισμού που έχουν για την ιστορία της Ευρώπης. Οι χώροι αυτοί πρέπει να πληρούν παρ 'όλα αυτά τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση του σήματος και να ορίσουν έναν από τους συμμετέχοντες χώρους ως συντονιστή τους, ο οποίος θα αποτελεί το μοναδικό σημείο επαφής για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να υποβάλουν αίτηση για "θεματικό" σήμα για τις διάφορες εθνικές τοποθεσίες που συνδέονται μέσω ενός κοινού θέματος.
Ομοιομορφία στα σήματα πολιτιστικής κληρονομιάς
Το σήμα ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς βασίζεται σε ένα διακυβερνητικό σήμα με το ίδιο όνομα, το οποίο ξεκίνησε το 2006. Οι χώροι και οι τοποθεσίες στους οποίους έχει απονεμηθεί το σήμα από το 2006 μέσω του παλαιού προγράμματος μπορούν να υποβάλουν αίτηση για να λάβουν το σήμα βάσει του νέου προγράμματος. Εντός έξι ετών από την έναρξη του νέου προγράμματος, θα ληφθεί απόφαση σχετικά με το εάν ευρωπαϊκές τρίτες χώρες μπορούν επίσης να λάβουν μέρος.
Η διαχείριση, προστασία και προώθηση των χώρων θα παραμείνει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναλάβει το επικοινωνιακό κομμάτι και τις εργασίες ευαισθητοποίησης του κοινού, όπως τη δημιουργία ειδικού διαδικτυακού τόπου για το ευρωπαϊκό σήμα πολιτιστικής κληρονομιάς και την ενθάρρυνση προωθητικών δραστηριοτήτων που συνδέουν τους χώρους στους οποίους έχει απονεμηθεί το σήμα.
http://www.europarl.cy/view/el/press-release/pr-2011/pr-2011-November/pr-2011-Nov-6.html;jsessionid=7C22337D77556C468D5343E44BFCA004
Η απονομή αυτού του σήματος θα εγγυάται την ποιότητα των επιλεγμένων τοποθεσιών, οι οποίες μπορεί να είναι μνημεία, φυσικές, αρχαιολογικές, βιομηχανικές, και αστικές περιοχές, τοπία πολιτιστικής κληρονομιάς, τόποι μνήμης, πολιτισμικά αγαθά Το σήμα μπορεί επίσης να αποδοθεί σε χώρους "σύγχρονης" κληρονομιάς, λόγω του ειδικού συμβολισμού που αυτοί έχουν για την κοινή ιστορία της Ευρώπης και όχι λόγω της αρχιτεκτονική τους ή αισθητική τους αξία.
Υποψήφιες τοποθεσίες
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις "διακρατικές" περιοχές, λόγω του ειδικού συμβολισμού που έχουν για την ιστορία της Ευρώπης. Οι χώροι αυτοί πρέπει να πληρούν παρ 'όλα αυτά τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση του σήματος και να ορίσουν έναν από τους συμμετέχοντες χώρους ως συντονιστή τους, ο οποίος θα αποτελεί το μοναδικό σημείο επαφής για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να υποβάλουν αίτηση για "θεματικό" σήμα για τις διάφορες εθνικές τοποθεσίες που συνδέονται μέσω ενός κοινού θέματος.
Ομοιομορφία στα σήματα πολιτιστικής κληρονομιάς
Το σήμα ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς βασίζεται σε ένα διακυβερνητικό σήμα με το ίδιο όνομα, το οποίο ξεκίνησε το 2006. Οι χώροι και οι τοποθεσίες στους οποίους έχει απονεμηθεί το σήμα από το 2006 μέσω του παλαιού προγράμματος μπορούν να υποβάλουν αίτηση για να λάβουν το σήμα βάσει του νέου προγράμματος. Εντός έξι ετών από την έναρξη του νέου προγράμματος, θα ληφθεί απόφαση σχετικά με το εάν ευρωπαϊκές τρίτες χώρες μπορούν επίσης να λάβουν μέρος.
Η διαχείριση, προστασία και προώθηση των χώρων θα παραμείνει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναλάβει το επικοινωνιακό κομμάτι και τις εργασίες ευαισθητοποίησης του κοινού, όπως τη δημιουργία ειδικού διαδικτυακού τόπου για το ευρωπαϊκό σήμα πολιτιστικής κληρονομιάς και την ενθάρρυνση προωθητικών δραστηριοτήτων που συνδέουν τους χώρους στους οποίους έχει απονεμηθεί το σήμα.
http://www.europarl.cy/view/el/press-release/pr-2011/pr-2011-November/pr-2011-Nov-6.html;jsessionid=7C22337D77556C468D5343E44BFCA004
Διαβάστε περισσότερα: http://www.i-reportergr.com/2010/12/blog-post_407.html#ixzz1iJeMRYEd
Η θετική εισήγηση της ευρωβουλευτή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. καθηγήτριας Χρυσούλας Παλιαδέλη έπεισε την πλειοψηφία των ευρωβουλευτών για την αναγκαιότητα υπερψήφισης ενός θεσμού που σκοπό έχει να συμβάλει στην ευρωπαϊκή συνοχή, χωρίς να επιβαρύνει τους εθνικούς προϋπολογισμούς, αλλά ενεργοποιώντας τις ευρωπαϊκές κοινωνίες σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διακρατικό επίπεδο να αξιοποιήσουν την ευρωπαϊκή διάσταση του πολιτιστικού πλούτου τους, ως εργαλείου για την ευρωπαϊκή σύγκλιση και την τουριστική ανάδειξη.
« H αρχική ιδέα για το Ευρωπαϊκό Σήμα Πολιτιστικής Κληρονομιάς προέκυψε το 2005, ως μια διακρατική πρωτοβουλία, που στόχευε στην ανάδειξη τόπων σχετικών με την ευρωπαϊκή ιστορία, τη δημιουργία και το ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις αξίες πάνω στις οποίες θεμελιώθηκε. Σ΄αυτή τη διακρατική του μορφή, το Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς έχει μέχρι σήμερα αποδοθεί σε 64 χώρους Κρατών - Μελών της Ε.Ε. και της Ελβετίας.
Το Νοέμβριο του 2008 εκφράστηκε η πρόθεση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το Σήμα να αποτελέσει επίσημη δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με τη συνθήκη της Λισαβώνας η θεσμοθέτηση του Ευρωπαϊκού Σήματος Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην ευρωπαϊκή του διάσταση θα ολοκληρωνόταν με τη διαδικασία της συναπόφασης.
Το κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κοινοποιήθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο τον Μάρτιο του 2010. Λίγες μέρες αργότερα μου ανατέθηκε η σύνταξη της σχετικής έκθεσης που ψηφίστηκε με μεγάλη πλειοψηφία, εδώ, στο Στρασβούργο, σηματοδοτώντας την έναρξη των διαπραγματεύσεων με τους άλλους ευρωπαϊκούς θεσμούς για τη δημιουργία του τελικού νομοθετικού κειμένου.
Η μετατροπή μιας διακυβερνητικής διαδικασίας σε ευρωπαϊκό θεσμό δεν ήταν απλή υπόθεση. Έπρεπε να αντιμετωπίσουμε το παλαιό σήμα με σεβασμό, αλλά και με κριτική διάθεση, προκειμένου να προσδώσουμε στο νέο σήμα το δέον κύρος, να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητά του και να κατοχυρώσουμε σαφή κριτήρια, διαφανείς διαδικασίες επιλογής και κανονικότητα στην εφαρμογή του.
Αποδεχτήκαμε καταρχήν ως μέγιστο κριτήριο τη συμβολικότητα του θεσμού: την επιλογή δηλαδή των προς σήμανση τόπων όχι ως μνημείων αισθητικής, αλλά ως τρισδιάστατων απεικονίσεων ιδεών και αξιών στις οποίες στηρίχτηκε ο ευρωπαϊκός πολιτισμός και η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βασικό μέλημα ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας των σημασμένων τόπων, με αποδέκτη κυρίως τη νέα γενιά, αλλά και η δικτύωση των τόπων.
Σημαντικές ήταν οι παρεμβάσεις μας στο κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
1. διασφαλίσαμε:
- την ισότιμη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη συγκρότηση της ομάδας των εμπειρογνωμόνων για την επιλογή των τόπων και την παρακολούθηση των δράσεών τους,
- τη συνεχή ενημέρωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε κάθε στάδιο της διαδικασίας εφαρμογής του θεσμού
- την πλήρη διαφάνεια σε όλα τα στάδια της ισχύος του, από την αρχική επιλογή, σε εθνικό επίπεδο, και τη δυνατότητα αμφισβήτησης από κράτος μέλος υποψηφιοτήτων που θίγουν ζωτικές του προτεραιότητες , μέχρι το ενδεχόμενο της ανάκλησης του Σήματος, από χώρους που δεν θα πληρούν τα κριτήρια της ανάδειξής τους.
2. τροποποιήσαμε:
- τη συχνότητα επιλογής των χώρων, από ετήσια σε διετή
- τη διεύρυνση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων κατά ένα μέλος, προκειμένου να εκπροσωπηθεί στην επιλογή και την αξιολόγηση των υποψηφιοτήτων και η Επιτροπή των Περιφερειών
3. επιτύχαμε:
- την αναβολή της διεύρυνσης του θεσμού και σε άλλες χώρες πριν από την πρώτη αξιολόγηση της λειτουργίας του, επισημαίνοντας την πρόθεσή μας, σε επόμενη φάση το Ευρωπαϊκό Σήμα Πολιτιστικής Κληρονομιάς να αποτελέσει ένα θεσμό κύρους που θα αξιοποιηθεί και εκτός των ορίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής ηπείρου, ως εργαλείο για μιαν ειρηνική εξωτερική πολιτική.
- την αποδοχή των θεματικών τόπων, που ενθαρρύνουν τη συνεργασία σε εθνικό, περιφερειακό και διακρατικό επίπεδο, με εργαλείο τη δικτύωση και στόχο και πάλι τη μέγιστη δυνατή συνοχή, σε ευρωπαϊκό επίπεδο»
Αισθάνομαι ιδιαίτερα ικανοποιημένη με τη συμφωνία που πετύχαμε με το Συμβούλιο. Πιστεύω ότι το Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ως θεσμός πια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορεί να θεραπεύσει τη βαλλόμενη και πληγωμένη ευρωπαϊκή συνοχή μας και ελπίζω ότι θα γνωρίσει την ίδια επιτυχία όπως το Βραβείο LUX και οι Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης.
